Foto: Van den Heuvel Aannemingsbedrijf B.V.
Publicatie: 7 januari 2020
Gemeenten zijn op dit moment druk bezig hun warmtevisie te bepalen, want in principe moet deze visie in 2020 gereed zijn. Veel van de eerste studies in dit licht laten zien dat voor een hoogstedelijke omgeving de keuze gaat vallen op een warmtenet. Los van de discussie over het rendement van een warmtenet (veel transmissieverlies bijvoorbeeld) en de werkelijke duurzaamheid ervan (die nogal afhankelijk is van de energiebron), lijkt het warmtenet inderdaad de juiste keuze als het om de hoek ligt. Wat wij echter met zekere regelmaat terughoren in het debat over warmtenetten, is de prijsstelling. Een relevant thema, want bij warmtenetten ontbreekt de concurrentie vrijwel volledig. Voor u als woningcorporatie en uw huurders zijn die kosten van wezenlijk belang. Daarom in dit blog een beschouwing.
In een van onze vorige blogs schreven we het al: het maakt voor uw woningcorporatie nogal wat uit of er straks gekozen wordt voor een collectief systeem of een individueel systeem.
Warmtenet de beste optie
Kiest de gemeente in uw wijk voor bijvoorbeeld warmtenet, dan zal de invloed op uw bedrijfsvoering wel meevallen. Maar als er geen collectief systeem wordt aangelegd en u voor de keuze staat om een WKO-systeem te installeren, dan kijkt u tegen een heel ander kostenplaatje aan. Het aanleggen van zo’n installatie vraagt om een fikse investering, maar een WKO werkt ook het beste bij lage temperaturen. Dan moet de schil van uw gebouw of woningen ook veel beter geïsoleerd zijn. Dat heeft dus meer impact dan een warmtenet, dat hele hoge temperaturen heeft, vergelijkbaar met de klassieke cv-installatie.
Zo bekeken lijkt de keuze voor een warmtenet voor de hand te liggen. Als die mogelijkheid er is: doen!
Toch?
Geen betekenisvolle concurrentie
Wellicht, maar we geven u daarbij graag iets mee over warmtenetten. Een lastig punt bij veel warmtenetten is namelijk het ontbreken van keuzevrijheid van de leverancier van de warmte. Of eigenlijk: het ontbreken van betekenisvolle concurrentie. Nu wordt in Nederland wel gesproken van open warmtenetten, maar veel warmtenetten worden opgezet door één grote partij en het blijkt voor andere (kleinere) partijen moeilijk om daarna werkelijk betekenisvolle concurrentie te creëren.
Als een grote partij een netwerk is begonnen, wie stapt daar dan nog in? Een ‘kleine’ nieuwe intreder in de markt heeft hoogstwaarschijnlijk niet de mogelijkheden om zo’n grote jongen onder druk te zetten en te zorgen voor concurrentie om zo tot een goede marktregulatie te komen.
Dat heeft onder meer te maken met de dimensionering van zo’n net. De grootste leidingen van een warmtenet liggen bij de bron van de warmte. Hoe verder weg, hoe smaller die leidingen worden. Als je je dieper in de vertakking van het netwerk aansluit heb je dus kleine leidingen en kun je relatief weinig leveren aan het net. Als je aan het begin zit kun je een hoop toevoegen. Om tot een open net te komen moet dus vanaf begin af aan rekening mee worden gehouden waar warmte aan het warmtenet wordt toegevoegd. Markant om te melden is dat wereldwijd ook bijna geen open netten zijn!
Moeilijk om te benchmarken
De Autoriteit Consument en Markt (ACM) bewaakt/reguleert wel de markt met maximale tarieven. Maar die prijs is nu nog gekoppeld aan de gasprijs, waarbij wij durven te betwijfelen of met dat mechanisme van maximale tarieven werkelijk een innoverende markt ontstaat. Een oplossing zou ook nog een benchmark kunnen zijn, maar ook dat blijkt lastiger dan we eerst dachten. Er is namelijk geen één warmtenet hetzelfde en om dat dan vergelijkbaar te maken, dat is een onmogelijke opgave.
Goede afspraken maken
Van een betekenisvolle marktregulering die leidt tot innovatie en kostprijsverlaging is bij veel warmtenetten dus maar beperkt sprake. Een warmtenet als nutsvoorziening kan een mooie oplossing zijn, maar het is niet per se dé oplossing. Nog los van het transmissieverlies en de werkelijke duurzaamheid (van de bron), is nog onduidelijk hoe het zich prijstechnisch verder gaat ontwikkelen en hoe de energiemarkt zich de komende jaren ontwikkelt. Kunnen we overzien welke innovaties er over 10 of 20 jaar mainstream worden?
Misschien is het raadzaam om, bij het maken van een keuze voor een warmtebron, een stuk vrijheid te behouden om over 10/20 jaar toch nog over te schakelen naar iets anders. Deze keuzevrijheid kan bijvoorbeeld bereikt worden door de woning beter te isoleren dan strikt nodig is voor het warmtenet. En het is zeker raadzaam om goede afspraken te maken met uw leverancier over aansluitkosten, energietarieven, temperatuur van het warmtenet, verduurzaming van de warmtebron, open netten et cetera.
Heeft u hierover vragen of wilt u eens over dit onderwerp van gedachten wisselen? Neem contact met ons op.
