Het doel van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen is het verbeteren van de kwaliteit van bouwwerken. Daarnaast heeft de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen ook als doel de positie van de eindgebruiker te versterken. De eindgebruiker is meestal de consument.
Vaak heeft de consument onvoldoende kennis van de bouw en de bouwvoorschriften en is de consument niet in staat de bouwtekeningen te lezen en te beoordelen. Hierdoor heeft de consument geen goed inzicht in de kwaliteit van het bouwwerk. De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen moet er dus voor zorgen dat de kwaliteit van bouwwerken wordt verbeterd en dat daarbij de positie van de opdrachtgever wordt versterkt. Als de posities van opdrachtgevers verbeteren, zijn zij beter in staat hun belangen voor de bouwkwaliteit te behartigen. De noodzaak om op een andere manier de bouwkwaliteit te verbeteren vloeit volgens de toelichting uit o.a. steeds hogere kwaliteitseisen waaraan niet alle marktpartijen willen en kunnen voldoen, de toegenomen complexiteit van het bouwproces en de versnippering van het bouwproces en daarmee een onduidelijke verdeling van de verantwoordelijkheden.
Wat houdt de Wet kwaliteitsborging in?
De inhoud van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen bestaat uit twee delen, namelijk een publiekrechtelijk deel en een privaatrechtelijk deel. Het ‘publiekrechtelijke’ gedeelte ziet o.a. toe op de wijziging van de Woningwet en daarmee een geheel nieuw systeem van kwaliteitsborging waarbij de markt geacht wordt zelf in te staan voor de door haar te realiseren kwaliteit. Het privaatrechtelijke deel heeft betrekking op enkele wijzigingen in Boek 7 van het BW en is een relatief kleine aanvulling op de veel ingrijpender stelselwijziging die met de wijziging van de Woningwet is beoogd.
Kwaliteitsborger en instrumenten
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen brengt een groot aantal wijzigingen aan in het publiekrechtelijke stelsel. Zo wordt straks met de komst van de Wet een deel van de bouwwerken bouwbesluittoetsvrij. Daarnaast worden de resterende categorieën bouwwerken in plaats van een preventieve toets vooraf door het bevoegd gezag, (stapsgewijs) onderworpen aan het nieuwe stelsel waarbij kwaliteitsborgers met behulp van instrumenten voor kwaliteitsborging de bouwkwaliteit gaan toetsen. Het instrument schrijft voor hoe de borger moet toetsen dat het bouwwerk volgens de regels van het Bouwbesluit wordt gebouwd. Bij oplevering geeft de borger een verklaring af waaruit blijkt dat ‘een gerechtvaardigd vertrouwen bestaat’ dat het gerealiseerde bouwwerk aan het Bouwbesluit voldoet. Met de introductie van de kwaliteitsborger ontstaat een nieuwe taak en rol in het bouwproces. De door hem gebruikte instrumenten worden op de markt gebracht door instrument aanbieders, die op hun beurt weer bij een toezichthoudende organisatie hun instrumenten ter beoordeling moeten aanbieden.
Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen heeft als doel het verbeteren van bouwwerken en het versterken van de positie van de eindgebruiker. Meestal is dit de consument. Doordat de consument vaak onvoldoende kennis heeft van de bouw en bouwvoorschriften en niet in staat is tekeningen te lezen en te beoordelen, heeft hij geen goed inzicht in de kwaliteit van het bouwwerk. Het wetsvoorstel bevat zowel een publiekrechtelijke als een privaatrechtelijke deel. Het ‘publiekrechtelijke’ deel heeft betrekking op o.a. wijziging van de Woningwet en daarmee een geheel nieuw systeem van kwaliteitsborging waarbij van de markt verwacht wordt zelf in te staan voor de door haar te realiseren kwaliteit. Het privaatrechtelijke deel heeft betrekking op enkele wijzigingen in Boek 7 van het BW. Dit is een relatief kleine aanvulling op de veel ingrijpender stelselwijziging die met de wijziging van de Woningwet is beoogd.
Waarom kwaliteitsborging?
Op dit moment is een EPC-eis van 0,4 van toepassing. In 2020 is BENG (Bijna Energie Neutraal Gebouw) de eis.
EPC is dan vervallen. Nog energiezuiniger! Theoretisch zijn er mogelijkheden om aan de EPC en/of BENG te voldoen, maar hoe werkt dat in de praktijk?
Er gaat veel fout, waardoor niet wordt voldaan aan de eisen. Dus geen energie neutraal gebouw. De vraag is dan: Wat nu? Rc van 4,5 m2.k/w gekocht, maar door verkeerde montages van bijvoorbeeld isolatiemateriaal maar een Rc van 2,5 m2.k/w gekregen! Een van de veel voorkomende fouten! Wist u dat maar 10% van de uitgevoerde projecten voldoet aan de vooraf afgesproken kwaliteit / energetische afspraken? En dat na eenvoudige correcties slechts de helft van de projecten voldoet? Des te meer een reden om uw projecten door een deskundig kwaliteitsborger/ toezichthouder te laten bewaken.
U wilt toch krijgen waar u recht op hebt?
Enkele belangrijke aandachtspunten voor de bouwplaats om aan de theorie te kunnen voldoen:
- Controle isolatie.
- Controle luchtdichtheid.
- Controle glas.
- Controle kozijnen (U-waarde).
- Controle thermische lekken (psi waarde).
- Controleer of douche daadwerkelijk WTW wordt geplaatst. Is namelijk extra leidingwerk voor nodig.
- Controleer toe- en afvoerkanalen van WTW voor het storten.
- Controle luchtdichtheid d.m.v. blowerdoortest.
- Controle thermische schil door thermografisch onderzoek.
- Controle ventilatiecapaciteit.
- Controle plaatsing toestel (verwarming, tapwater, ventilatie, zonneboiler etc.) en/of de installaties overeenkomen met de EPC/ BENG berekening!!
- Controleer steekproefsgewijs geïnstalleerd vermogen van verlichting bij Utiliteitsbouw.
Wet kwaliteitsborging – de weg naar de aangenomen wetgeving in 2019 en het vervolg…
Onderstaande teksten geven een beeld van de paden die in de afgelopen jaren zijn bewandeld om tot de huidige ingevoerde wetgeving te komen. Er is archief informatie over:
Wet kwaliteitsborging voor het bouw formeel uitgesteld: april 2020
Wet kwaliteitsborging uitgesteld: 11 juli 2017
Het wetsvoorstel is op 21 februari 2017 aangenomen door de Tweede Kamer
Wet kwaliteitsborging voor het bouwen 2016
14 maart 2023: Omgevingswet en Wkb definitief per 1 januari 2024
De Omgevingswet en daarmee ook de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) gaan in op 1 januari 2024!
Op 14 maart 2023 heeft de meerderheid van de Eerste Kamer ingestemd met het conceptbesluit tot vaststelling van het tijdstip van inwerkingstreding van de Omgevingswet. Hiermee is de inwerkingstreding van de Omgevingswet en daarmee ook de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen definitief vastgesteld op 1 januari 2024.
Met deze definitieve datum van inwerkingtreding komt een eind aan het langdurige proces van totstandkoming van het nieuwe stelsel. Nog ruim negen maanden te gaan voor de Wkb van kracht wordt. Het is daarom van groot belang om NU te starten met de voorbereiding.
31 januari 2023: Omgevingswet en Wkb wederom uitgesteld tot 1 januari 2024
Op 26 januari 2023 informeerde Minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) met een brief de Eerste en Tweede Kamer over de voortgang van de implementatie van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. De afgesproken streefdatum van invoering per 1 juli 2023 vervalt.
In het ontwerp Koninklijk Besluit dat als bijlage bij de brief is gevoegd, staat 1 januari 2024 als nieuwe inwerkingtredingsdatum.
18 oktober 2022: Omgevingswet en Wkb wederom uitgesteld tot 1 juli 2023
Minister de Jonge heeft de invoering van de Omgevingswet en de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen (Wkb) uitgesteld tot 1 juli 2023. De minister geeft aan dat er meer tijd nodig is om te testen en te oefenen met de systemen.
25 februari 2022: Omgevingswet en Wkb uitgesteld tot 1 januari 2023
Op 25 februari 2022 heeft minister Hugo de Jonge aan de Eerste en Tweede Kamer bekendgemaakt dat de invoering van de nieuwe Omgevingswet en de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) zijn uitgesteld tot 1 januari 2023.
1 februari 2022: Inwerkingtreding Omgevingswet en Wkb: niet per 1 juli 2022
Op 1 februari 2022 schreef minister De Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in een brief aan de Eerste en Tweede Kamer over het wederom uitstellen van de Omgevingswet en de Wkb. De reden hiervoor is het belang dat dienstverlening aan mensen en bedrijven niet in het geding komt en gebiedsontwikkeling niet wordt belemmerd. De nieuwe datum wordt 1 oktober 2022 of 1 januari 2023.
November 2021: Groen licht voor Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
Op 23 november 2021 kreeg demissionair minister Ollongren van Binnenlandse Zaken groen licht van de Eerste Kamer voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Ondanks kritiek vanuit verschillende hoeken is de wet weer een stuk dichter bij invoering. Het besluit gaat nu naar de Raad van State. Lees verder..
Mei 2021: Wkb en Omgevingswet opnieuw uitgesteld; nieuwe datum 1 juli 2022
Op 27 mei 2021 schreef CoBouw dat de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) en de Omgevingswet opnieuw zijn uitgesteld. De beoogde inwerkingtredingsdatum is nu opgeschoven naar 1 juli 2022. Minister Ollengren van BZK schreef dit op 27 mei 2021 aan de Tweede Kamer, na overleg met gemeenten, provincies, waterschappen en uitvoeringsorganisaties.
De reden om de inwerkingtreding uit te stellen, is dat er meer ruimte nodig is om de implementatie van de aangepaste Omgevingswet, waar de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen onderdeel van is, op een zorgvuldige en verantwoorde wijze af te ronden. Alle partijen willen een goede start van de wet, maar dit vergt meer duidelijkheid en voorbereiding. Om de wet verantwoord in werking te laten treden, moet continuïteit van primaire processen – planvorming en de vergunningverlening – en de dienstverlening aan inwoners en ondernemers zijn gegarandeerd. Anders zal onder meer woningbouw hier hinder van ondervinden en dat willen partijen voorkomen.
Mei 2020: Wkb treedt per 1 januari 2022 in werking
Op 20 mei 2020 heeft minister Ollogren in een brief aan de Tweede Kamer aangegeven dat er overeenstemming is over inwerkingtreding van de Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen per 1 januari 2022. In een gezamenlijke verklaring stellen het rijk, gemeenten, provincies en waterschappen dat inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2022 wenselijk en realistisch is. Gelijktijdig met de Omgevingswet treedt ook de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking.
Minister Ollogren wil dit najaar in debat met de Kamer over de datum. Indien de Kamer akkoord is met de voorgestelde datum, zal direct de voorhangprocedure van het inwerkingtredings-KB starten. Hiermee krijgen de bouw en overige partijen definitief duidelijkheid over de invoering van de Omgevingswet en Wkb.
April 2020: Wet kwaliteitsborging voor het bouw formeel uitgesteld
Op 1 april 2020 kondigde het ministerie voor Milieu en Wonen aan dat de voorgenomen ingangsdatum van 1 januari 2021 voor de Omgevingswet is uitgesteld. Omdat de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) een sterke onderliggende relatie hebben, is besloten ook de invoering van de Wkb vooruit te schuiven. Dit zegt minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). In een brief aan de Tweede Kamer schrijft zij dat het streven is om de Kamer vóór de zomer van 2020 te informeren over een definitieve invoeringsdatum.
11 juli 2017: Wet kwaliteitsborging uitgesteld
Op verzoek van oud-minister Plasterk was de stemming in de Eerste Kamer, die gepland stond op 11 juli 2017, uitgesteld. Wat dit uiteindelijk voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen gaat betekenen was toen nog onduidelijk, maar de geplande voorbereiding werd in ieder geval op een laag pitje gezet. En zoals in het plenair debat destijds werd aangegeven, is de wet toen in ieder geval uitgesteld tot 2019. In eerste instantie was het de bedoeling om de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen vanaf 2018 stapsgewijs in te voeren.
Met de invoer van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen verschuift de focus in de bouw van het vooraf verkrijgen van een vergunning naar het tijdens en achteraf kunnen aantonen dat wordt voldaan aan de eisen uit het Bouwbesluit 2012 en andere afgesproken kwaliteitseisen. Daarom is het noodzakelijk om risico’s gedurende het gehele ontwerp- en uitvoeringsproces goed te inventariseren en te managen en om de kwaliteit op alle onderdelen te kunnen aantonen. Voor juristen en advocaten leidt de inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen tot een nieuwe reeks interessante uitdagingen vanwege een verandering van de taken van de gemeente, maar ook vanwege de introductie van een kwaliteitsborger en de verhouding tussen deze kwaliteitsborger en de andere betrokken partijen. Ook de wijzigingen in het burgerlijk wetboek rondom aansprakelijkheid van de aannemer zal op dat gebied het nodige teweeg brengen.
Kortom: De wet wordt in ieder geval uitgesteld tot 2019, zodat er ruimte is voor implementatie en voorbereiding op het nieuwe stelsel.
Het wetsvoorstel is op 21 februari 2017 aangenomen door de Tweede Kamer
Het wetsvoorstel is op 21 februari 2017 aangenomen door de Tweede Kamer. De plenaire behandeling van het voorstel door de Eerste Kamer vond plaats op 4 juli 2017 en op 23 april 2019. Op 23 april 2019 vond de derde termijn plaats van het debat in de Eerste Kamer over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Minister Ollongren heeft de toezegging gedaan de Eerste Kamer 10 mei 2019 per brief te informeren over vragen uit dat debat. Op dinsdag 14 mei 2019 is de Wet kwaliteitsborging definitief door de Eerste Kamer aangenomen.
De Wet kwaliteitsborging wordt per 1 januari 2021 van kracht (update april 2020: de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen treedt niet in per 1 januari 2021. Minister Ollongren streeft ernaar om de Kamer vóór de zomer van 2020 te informeren over een definitieve invoeringsdatum. De verwachting is dat dit medio 2021 wordt.). Dit is tegelijk met de nieuwe Omgevingswet.
De belangrijkste veranderingen van deze wet zijn:
- Het publieke stelsel wijzigt in een gecombineerd publiek-privaatstelsel.
- Verplichte inschakeling van een private kwaliteitsborger door de bouwer / vergunninghouder.
- Verplichte verklaring van de kwaliteitsborger op het gerealiseerde bouwwerk as built (in plaats van as planned zoals in het huidige stelsel).
- Verplichte informatieplicht aan consumenten of en zo ja hoe de bouwer verzekerd/geborgd is.
- De definitie van het verborgen gebrek wordt aangepast in het voordeel van de consument waardoor de bouwer sneller aansprakelijk gesteld kan worden.
Kwaliteitsborging bouw wetsvoorstel
Het wetsvoorstel Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) zorgt voor grote veranderingen in het bouwrecht. Wanneer dit wetsvoorstel door de Eerste Kamer wordt aangenomen, heeft dat grote gevolgen voor onder meer opdrachtgevers, projectontwikkelaars, architecten, constructeurs, aannemers, installateurs en gemeenten. De inhoud van het wetsvoorstel voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen bestaat uit twee delen, namelijk een publiekrechtelijk deel en een privaatrechtelijk deel. Het ‘publiekrechtelijke’ gedeelte ziet o.a. toe op de wijziging van de Woningwet en daarmee een geheel nieuw systeem van kwaliteitsborging waarbij de markt geacht wordt zelf in te staan voor de door haar te realiseren kwaliteit. Het privaatrechtelijke deel heeft betrekking op enkele wijzigingen in Boek 7 van het BW en is een relatief kleine aanvulling op de veel ingrijpender stelselwijziging die met de wijziging van de Woningwet is beoogd. Op 21 februari 2017 heeft De Tweede Kamer, in de laatste week dat De Tweede Kamer nog daarover kon stemmen voorafgaand aan de verkiezingen, met een ruime meerderheid het wetsvoorstel aangenomen.
In het wetsvoorstel Wet kwaliteitsborging voor het bouwen staat dat de gemeente de vergunningaanvraag niet meer toetst aan bouwtechnische voorschriften. In veel andere West-Europese landen vindt al op deze manier privaat bouwtoezicht plaats. In plaats van de gemeentelijke toetsing van het papieren bouwplan houdt een private kwaliteitsborger tijdens de bouw toezicht. Die kwaliteitsborger dient te verklaren of het gerealiseerde bouwwerk aan de voorschriften voldoet. Dit heet het stelsel van kwaliteitsborging. Indien nodig kan de gemeente de bouwtechnische voorschriften behouden.
Verhogen aansprakelijkheid aannemer
Het wetsvoorstel verhoogt daarnaast de aansprakelijkheid van de aannemer. In het wetsvoorstel is de aannemer aansprakelijk voor gebreken die niet bij oplevering zijn ontdekt, tenzij de gebreken niet aan de aannemer zijn toe te rekenen. De aannemer kan niet langer volstaan met het verweer dat de opdrachtgever het gebrek had moeten ontdekken bij de oplevering van het bouwwerk. Ook heeft de aannemer een verzwaarde waarschuwingsplicht. Hij moet de opdrachtgever wijzen op fouten in het ontwerp.
Wat is de kans op inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen?
In de brief van 8 maart 2019 vraagt het CDA de minister uitvoerig en duidelijk in te gaan op de vragen, omdat het beantwoorden van de vragen bepalend is voor het eindoordeel over het wetsvoorstel.
Minister Ollongren zal de vragen van de Eerste Kamer schriftelijk beantwoorden. De mogelijkheid bestaat dat daarna nog een tweede mondeling debat plaatsvindt, waarna de Eerste Kamer gaat stemmen. Op 27 mei 2019 vinden de verkiezingen van de Eerste Kamer plaats.
Private kwaliteitsborging 2017
Op 4 juli 2017 is tijdens een plenair debat in de Eerste Kamer geen onvoorwaardelijke steun uitgesproken voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Oud-minister Plasterk deed het verzoek de stemming in de Eerste Kamer uit te stellen tot 11 juli 2017. Op 11 juli 2017 heeft de Eerste Kamer besloten om – zoals verzocht door minister Plasterk – de stemming over de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen uit te stellen. Meer informatie is te lezen in het nieuwsbericht over de Behandeling in de Eerste Kamer.
Toen was nog onduidelijk wat dit voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen gaat betekenen. Eén ding was wel duidelijk dat de geplande voorbereiding in ieder geval op een laag pitje werd gezet. Daarnaast was in een plenair debat aangegeven dat de Wet in ieder geval tot 2019 was uitgesteld. Op 21 februari 2017 is de Tweede Kamer akkoord gegaan met het wetsvoorstel inclusief de beide nota’s van wijziging en de hierna vetgedrukte amendementen en moties. Het gewijzigde voorstel van wet – zoals dat een de Eerste Kamer zal worden voorgelegd – is hier te lezen. Een versie waarin de amendementen zichtbaar zijn gemaakt is hier te vinden: Wkb incl. nvw en amendementen.
Wet kwaliteitsborging voor het bouwen 2016
Na goedkeuring door de ministerraad op 8 april 2016 is het wetsvoorstel, samen met de toelichting, op 15 april 2016 ingediend bij De Tweede Kamer en daarmee openbaar geworden. Het ingediende wetsvoorstel betreft wijziging van de Woningwet, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en het Burgerlijk Wetboek in verband met de invoering van een nieuw stelsel van kwaliteitsborging voor het bouwen en de versterking van de positie van de bouwconsument (Wet kwaliteitsborging voor het bouwen). Dit wetsvoorstel regelt de invoering van een nieuw stelsel van kwaliteitsborging voor het bouwen. Het doel is de positie van de particuliere en de zakelijke bouwconsument te versterken. Herziening van het huidige stelsel van kwaliteitsborging is noodzakelijk, omdat de complexiteit in de bouw alsmaar toeneemt. Hiermee wordt de relatie tussen de opdrachtgever, de bouwconsument, en de bouwende partijen evenwichtiger.
De aannemer moet bij de oplevering van het bouwwerk aantonen dat aan de regelgeving is voldaan. Als bij de oplevering blijkt dat een aannemer het bouwwerk niet volgens de regelgeving en gemaakte afspraken heeft gebouwd, krijgen opdrachtgevers betere mogelijkheden om de aannemer aan te sporen tot herstelwerkzaamheden. Daarnaast informeert de aannemer de klant over de manier waarop risico’s tegen schade door het niet nakomen van de verplichtingen en de gebreken na de oplevering zijn afgedekt. Hiermee wordt het opschortingsrecht van de particuliere opdrachtgever aangescherpt. Het depotbedrag wordt pas door de notaris in de macht van de aannemer gebracht, nadat de opdrachtgever in de gelegenheid is gesteld aan te geven of hij van dat opschortingsrecht gebruik wenst te maken.